Zonnepark Klarenbeek

Zonnepark Klarenbeek bestaat uit 13 hectare zonnepanelen en 7 hectare aan groene inpassing. Het is operationeel sinds 1 september 2021 en produceert elektriciteit voor gemiddeld 6600 huishoudens. De energiecoöperaties deA uit Apeldoorn en Energierijk Voorst zijn via crowdfunding voor 50% mede-eigenaar van het park geworden. Een gebiedsfonds keert bovendien jaarlijks zo’n 6.000 tot 9.000 euro uit voor duurzame en maatschappelijke bestemmingen in Klarenbeek.

In het ontwerp van het zonnepark is gekeken naar het landschap van voor de ruilverkaveling, dat overging van een broeklandschap naar kamerstructuren en natte zandgronden. Met dit zonnepark wordt dit landschap en de bijbehorende ecologie deels hersteld. In 2021 zijn de landschapselementen aangebracht: 145 bomen, 23.500 m2 houtwallen en bosschages, vijf paddenpoelen, grondwallen, een brede plasdraszone, 200 meter natuurlijke oever, kruidenrijk gras en een houtsingel aan de zuidzijde van het park. Voor een dassenfamilie wordt elk jaar een klein stuk maïs aangeplant.

Het beheer van een natuurinclusief zonnepark vergt ook extra inzet. Vrijwilligers van de coöperaties, waaronder een energieboswachter, monitoren het gebied. Studenten doen biodiversiteitsonderzoek. Prowind regelt het dassenonderzoek voor 10 jaar. Inmiddels is al duidelijk dat de schapenbegrazing in het eerste jaar te intensief was. Daarom zijn bepaalde segmenten van het park nu voor de schapen afgesloten.

Wanneer de zonnepanelen over vijfentwintig jaar hun werk hebben gedaan, zullen de panelen worden verwijderd en is geborgd dat een groot deel van de landschappelijke inkleding blijft bestaan.

Van verzet naar samen ontwerpen

De historie van het zonnepark is bijzonder. In 2015 besloot de gemeente Voorst géén windturbines op zijn grondgebied toe te staan. De deur stond open voor zonne-energie en al snel meldden zich verschillende initiatiefnemers met projecten van tientallen hectares. Een daarvan was de ontwikkelaar Prowind, met een plan voor 26 hectare aan de Broekstraat nabij Klarenbeek. De buurt was niet blij, het Buurtcomité Broekstraat werd opgericht.

Een van de bewoners, zelf planoloog, nam het voortouw in het ontwikkelen van een alternatief plan: dezelfde energie-opbrengst, graag coöperatief, met deelname vanuit Klarenbeek, deels met zon op daken in Klarenbeek en deels met enkele kleinere zonnevelden in een vergroot plangebied. Zo’n plan is echter niet zomaar gerealiseerd, Prowind wilde bovendien de SDE-najaarsronde halen; zou dat niet lukken dan was er minder geld over voor natuurcompensatie. De gemeenteraad weerstond dit argument, zodat er tijd kwam voor overleg en een beter plan.

In diverse gesprekken hebben de buurt en Prowind elkaar toen gevonden, waarbij een ervaren lid van Energierijk Voorst vaak een bemiddelende rol speelde. Er is uiteindelijk besloten een kleiner zonneveld te realiseren. Voor de landschappelijke inpassing en natuur heeft een werkgroep van bewoners het plan samen met de landschapsarchitect van Prowind aangepast. Zon op dak is helaas niet doorgegaan.

Lokaal eigendom

Energierijk Voorst en deA kwamen met Prowind een eigenaarschap van 50% overeen voor 15 jaar; er was (toen) geen haalbare business case met het bedrag dat Prowind vroeg om voor de volledige 25 jaar in te stappen. De crowdfunding voor dit project in 2021 verliep succesvol: binnen zes weken was de benodigde 1 miljoen euro opgehaald. De 183 inwoners en bedrijven die door middel van ZonDelen deelnemer zijn geworden krijgen 3,5 procent rente. Elk jaar wordt een eenzelfde deel afgelost, dus na 15 jaar hebben de deelnemers hun inleg van 250 euro per Zondeel terug plus de rentes over de steeds kleinere inleg. Ze komen dan op 320 euro.

Zie: