De Stichting Natuur en Milieufederaties bestond in 2022 alweer 25 jaar. Samen maken we ons al 25 jaar sterk voor mooie en duurzame provincies! Dit vieren we met onze twaalf federaties doormiddel van verschillende inspirerende verhalen. Iedere maand gaan we in gesprek met een directeur van een federatie. We staan stil bij bijzondere momenten uit ons bestaan en kijken naar de toekomst.
19 april 2023
Deze keer gaan we in gesprek met Josja Veraart, directeur van Natuur en Milieufederatie Utrecht (NMU). Welke uitdagingen liggen er voor deze federatie en hoe vliegen ze die aan? Hoe hebben ze hun jubileum gevierd en wat is de kracht van 25 jaar verbondenheid? Josja geeft antwoord op onze vragen.
Wanneer is jullie federatie opgericht en waarom?
“De NMU is opgericht op 9 maart 1972, we bestaan dus alweer 51 jaar! De oprichting kwam, zoals bij veel federaties, voort uit de bezorgdheid die er heerste over onze omgeving. Hieruit zijn er vanaf onderop, dus echt als een beweging vanuit de samenleving, veel natuurorganisaties ontstaan. Waaronder wij.
In het begin focusten we ons vooral op het kritisch volgen van ruimtelijke ontwikkelingen. Wanneer een ontwikkeling niet goed was voor de omgeving, kwamen we hier tegen in actie. Ondanks dat we vandaag de dag veel meer dingen doen, kijken we nog steeds samen met Utrechts landschap en Natuurmonumenten of we op bepaalde ontwikkelingen reageren of niet.
In ons huidige werk zijn we vaak initiatiefnemer die samen met andere partijen, bewoners of overheden projecten ontwikkelt om bij te dragen aan een mooie en gezonde omgeving.”
Wat zijn de uitdagingen waar Utrecht momenteel voor staat op het gebied van natuur en milieu?
Wij staan voor mooie en duurzame provincie Utrecht voor nu en de generaties na ons. Om dat te bereiken werken we aan een gezonde leefomgeving, een mooie en robuuste natuur met veel biodiversiteit en aan een klimaatneutrale provincie in 2040.
Hoe vliegen jullie deze uitdagingen aan?
“Dit doen we door de beweging van onderop te versnellen. We hebben behoorlijk wat servicepunten, waarmee we de beweging vanaf onderop stimuleren en ondersteunen. Bijvoorbeeld het Servicepunt Circulair, Energieloket, Servicepunt groene daken, Servicepunt mobiliteit en Servicepunt Groen aan de buurt. Bewoners die zelf aan de slag willen of kleine bedrijven kunnen daar advies en hulp krijgen. Wij helpen ze hun dromen en ambities waar te maken.
En aan de andere kant werken we ook veel in regionale samenwerkingsverbanden en zijn we vaak de aanjager, of verbindende factor om gezamenlijk te komen tot resultaat. Zo werken we samen met overheden, kennisinstituten, waterschappen en Cirkelstad in de Regionale Alliantie Cirkelregio aan de Circulaire samenleving.”
“Wij helpen de beweging van onderop te versnellen, zodat ze hun dromen en ambities waar kunnen maken.”
Josja Veraart
In 2022 bestond de Natuur en Milieufederatie Utrecht 50 jaar. Hoe hebben jullie dit gevierd?
“We hebben diverse dingen gedaan om ons jubileum te vieren. Zo hebben we een reünie met oud medewerkers georganiseerd en op onze website onze geschiedenis in beeld gebracht met een tijdlijn. Alles kwam uiteindelijk samen in een feestelijk symposium op 1 december! Daarvoor hebben we ‘Het landschap van de toekomst’ ontwikkeld. In deze publicatie hebben we met beeld en tekst het Utrechtse grondgebied over 50 jaar geschetst. Hoe ziet de bebouwing en het landelijke gebied er dan uit en hoe is het ingericht? Dat toekomstbeeld hebben we ontwikkeld en vervolgens aan ons netwerk voorgelegd. We hebben ze hierbij gevraagd om hun mening en weging te geven en dit hebben we in de uiteindelijke publicatie verwerkt. De complete publicatie hebben we tijdens het Symposium gepresenteerd aan de 150 aanwezigen uit onze achterban.”
Wat betekent de landelijke samenwerking voor jullie als federatie?
“Ik vind de landelijke samenwerking heel belangrijk. De maatschappelijke opgaven zijn momenteel zo groot, dat je die niet oplost binnen je eigen provincie. Je hebt elkaar nodig om echt impact te maken. Natuurlijk hebben we mooie lokale projecten binnen Utrecht, maar een thema als Circulaire Samenleving heeft bijvoorbeeld veel verschillende schaalniveaus waarop je moet werken. Als je hierin het verschil wil maken en echt stappen wilt zetten, dan is het handig om de handen ineen te slaan.
Bovendien worden veel zaken centraal geregeld in Nederland. Zoals bijvoorbeeld het klimaatakkoord. Door onze samenwerking, hebben we daar ook aan tafel kunnen zitten en onze bijdrage kunnen leveren. Dat had niet gekund als we alleen als losse federaties zouden werken.
Een ander voordeel van samen optrekken is de gedeelde kennis en capaciteit die je met 12 organisaties in huis hebt. Daarnaast is het simpelweg ook heel leuk om samen te werken en elkaar te inspireren. Het is fijn om te weten dat je in alle provincies ‘maatjes’ hebt die voor hetzelfde doel strijden.”
Op welke manier helpt de Nationale Postcode Loterij jullie verder met jullie missie?
“De steun van de Nationale Postcode Loterij is ontzettend fijn. Met deze financiering kunnen we continuïteit borgen in onze activiteiten. En juist die dingen neerzetten die we niet makkelijk vanuit andere bronnen gefinancierd krijgen maar die voor een gezonde en mooie leefomgeving van groot belang zijn.
Zo kunnen we een basis leggen voor initiatieven waarmee wijzelf en anderen weer verder kunnen. Servicepunt Circulair hebben we op deze manier opgericht. Als die basis er eenmaal staat, zien overheden en andere partijen in dat het interessant is en ze er ook iets mee moeten doen.
Kortom: het helpt ons om innovatief en slagvaardig te zijn. Het versterkt ons om snel op ontwikkelingen in te springen en draagvlak te creëren op gebieden die echt onze steun nodig hebben.”
“Het geeft veel energie om te zien hoe mensen zich elke dag weer inzetten om hun eigen omgeving een stukje mooier te maken.”
Josja Veraart
Welke dingen voorzie je voor de toekomst en welke dingen hoop je te zien in de toekomst?
“Wat wij natuurlijk hopen is dat we het ‘Land van de toekomst’ ook daadwerkelijk mee gaan maken en dat we eigenlijk als federatie niet meer nodig zijn, doordat we in een echt toekomstbestendige samenleving wonen. Daar is helaas nog wel veel voor nodig.
Maar ik ben wel positief gestemd als ik aan het toekomstbeeld denk. Tien jaar geleden moesten we nog veel lobbyen voor dingen als de energietransitie. Door de tijd heen zijn we veranderd van een organisatie die veel mensen moest wakker schudden, naar een organisatie die hard bouwt aan die duurzame toekomst.
Als ik naar de toekomst kijk, denk ik dat we als federatie steeds meer naar de uitvoering en aanpak toe moeten. Wij hebben gelukkig ook steeds meer projecten waar we zelf initiatiefnemer van zijn. Zoals de Energietuinen of de meerdere boomplantprojecten die we hebben. Daarbij zetten we letterlijk zelf de schop in de grond. Het is belangrijk om perspectief te blijven bieden en te laten zien hoe het ook kan.”
Heb je een boodschap die je zou willen delen?
“Helaas liegt de huidige problematiek er niet om als je kijkt waar we dagelijks mee bezig zijn: de biodiversiteitscrisis, de klimaatopgave, de energietransitie, de stikstofcrisis en natuurlijk de natuur die onder druk staat.
Gelukkig zijn er steeds meer bewoners die zelf de verantwoordelijkheid nemen voor hun eigen omgeving. Het geeft veel energie om te zien hoe deze mensen zich met veel enthousiasme elke dag weer inzetten om hun eigen omgeving een stukje mooier te maken. Als ik denk aan een mooie en duurzame provincie Utrecht, dan denk ik dat het samen met deze mensen moet lukken.”
Met dank aan de Nationale Postcode Loterij 