De Stichting Natuur en Milieufederaties bestaat dit jaar 25 jaar. Samen maken we ons al 25 jaar sterk voor mooie en duurzame provincies! Dit vieren we met onze twaalf federaties doormiddel van verschillende inspirerende verhalen. Iedere maand gaan we in gesprek met een directeur van een federatie. We staan stil bij bijzondere momenten uit ons bestaan en kijken naar de toekomst.
1 augustus 2022
Deze maand doet directeur Alex Ouwehand zijn verhaal. Voor welke opgaven staat de Zuid-Hollandse federatie? En met welke blik kijkt Alex naar de toekomst?
Wanneer en waarom is Natuur en Milieufederatie Zuid-Holland ‘geboren’?
‘De federatie is ontstaan op 19 april in 1972. De reden van de oprichting was dat mensen zich zorgen maakten over de ontwikkelingen in de Rotterdamse haven. De haven zorgde namelijk voor enorm veel milieuproblemen en zware vervuiling. Natuur en landschap stonden onder druk. De wortels van de oprichting zitten in het rapport Club van Rome – Grenzen aan de groei.‘
Op dit moment zijn de Rotterdamse haven en de grote Zuid-Hollandse steden nog steeds belangrijke aandachtspunten in je werk. Hoe is het om in zo’n industrieel typerende provincie te werken aan natuur, landschap en klimaat?
‘De provincie is heel erg groot. Er leven zo’n 3,7 miljoen mensen in stedelijke omgevingen. De gemeente Den Haag heeft evenveel inwoners als de provincie Friesland. Ook de economische bedrijvigheid is enorm. Als milieufederatie moeten we inspelen op dit soort verhoudingen. Voor ons betekent dat minder actie op straat en in wijken, maar meer samenwerking met de stedelijke milieucentra en met ons Zuid-Hollandse netwerk. We zitten vooral op bestuurlijk niveau en kijken naar innovatieve projecten rondom klimaat, energie, natuur en landschap. Daar bewegen wij ons om de wereld een stukje beter te maken.’
Voor welke specifieke uitdagingen staat Zuid-Holland?
‘Waterkwaliteit, in combinatie met PFAS-stoffen. De stoffen die in het water geloosd worden, blijven niet zonder consequenties. We kunnen bijna geen schoon drinkwater meer maken op de middellange termijn, want de stoffen zijn niet of nauwelijks afbreekbaar. In tijden van droogte gaat chemisch vervuild oppervlaktewater mee de polders in. Daar blijven dan vervolgens ook weer stoffen achter.’
‘Daarnaast speelt de klimaatopgave een grote rol. De Rotterdamse haven is fossiel gedreven en stoot naast CO2 ook veel andere emissies uit. Er moet een enorme transitie plaatsvinden om de klimaatdoelen te halen. Ik hou er zelf al rekening mee dat het beperken van de opwarming van de aarde tot twee graden al niet haalbaar meer is. Er moet écht meer gebeuren om de klimaatverandering beheersbaar te houden.’
Dat klinkt bijna als een onmogelijke opgave. Hoe zorg je ervoor dat je niet achter die klimaatdoelen aanhobbelt?
‘Als milieufederatie moeten we scherp aan de wind zeilen. We moeten partijen verbinden om de klimaatopgave op een goede manier te realiseren. Dat betekent naast de energietransitie ook een grondstoffenstrategie en groene industriepolitiek om te zorgen dat het schip niet verder de wal keert.’
Hoe doe je dat?
‘We werken sterk samen met bedrijven en start up’s op het gebied van hergebruik van CO2 en groene waterstof. Ook steunen we bedrijven die in de transitie zitten met een letter of support als ondersteuning bij financierings- en subsidieaanvragen. Ook geven we advies. We kijken langdurig mee om zo barrières die de transitie belemmeren weg te kunnen nemen. We nemen deel aan stakeholdersbijeenkomsten en zorgen dat normeringen niet zo ruim worden dat er problemen gaan ontstaan. Wanneer nodig gaan we in gesprek met bedrijven of in beroep om tot verbetering te komen.’
“Het is geen vijf voor twaalf, maar één minuut over twaalf. Deze generatie heeft er met zijn leefstijl en bestuursstijl een potje van gemaakt. Ondanks dat we zagen dat het slecht ging, zijn we op de ingeslagen weg doorgegaan. Het is een grote mammoettanker die nu moeilijk bij te sturen is.”
Alex Ouwehand
1 augustus 2022
Wat betekent de landelijke samenwerking voor Zuid-Holland?
‘De landelijke samenwerking is een goede en verstandige zet geweest. We hebben elkaar nodig voor het opschalen van goede ideeën en we kunnen van elkaar leren. Het heeft de federaties ook politiek en maatschappelijk beter gepositioneerd. Voor Zuid-Holland betekent het dat we informatie kunnen delen en meedoen aan landelijke projecten. Daarnaast moeten we vooral ons eigen ding blijven doen. Iedere provincie heeft zijn eigen problematiek, ontwikkelingen en prioriteiten. Belangrijk is om samen relevant te blijven en bovenop de agenda te zitten om onze rol zo impactvol te kunnen blijven spelen. We doen mee in de lobby en zorgen dat onderwerpen op landelijk niveau worden aangekaart.’
Natuur en Milieufederatie Zuid-Holland bestaat al 50 jaar. Wat heb je gedaan om dat te vieren?
‘We vieren het met een aantal activiteiten, zoals een fotowedstrijd en Tour de Zuid-Holland. Het hoogtepunt was op 21 april in Museon Omniversum: ons jubileumsymposium. We hebben teruggekeken naar de afgelopen 50 jaar, maar ook vooruitgeblikt: hoe gaan we de komende periode tegemoet?’
Hoe ga je de komende periode tegemoet?
‘Een 50-jarig bestaan is de moeite waard om te vieren, maar het gaat niet goed met de wereld. Dus ook niet met Zuid-Holland. Voor mijzelf voelt het nog niet alsof we echt iets te vieren hebben, omdat de opgave nog te groot is. We moeten veel steviger in de wedstrijd gaan zitten om te voorkomen dat het nog slechter gaat met bijvoorbeeld biodiversiteit en de opwarming van de aarde.’
Op welke manier helpt de loterij je om steviger in die wedstrijd te gaan zitten?
‘Zonder het geld van de Nationale Postcode Loterij hadden we onszelf nooit zo kunnen ontwikkelen. We gebruiken het geld als eerste opzet om zaken te kunnen ontwikkelen. Loterijgeld stelt ons zo in staat om een traject op te starten en uit te werken. Meestal vinden we daarna andere middelen om het verder te financieren, maar we hebben de kans nodig om een project van de grond te krijgen. Het zijn projecten en platforms waarin de transitie in samenkomt en aandacht wordt gevraagd voor specifieke onderwerpen.’
Kun je een voorbeeld noemen van zo’n project of platform?
‘Een voorbeeld is de website Natuurlijk Boeren. Hiermee stimuleren we de transitie in de landbouw en laten we boeren die in transitie zijn zelf hun verhaal vertellen. Daarmee willen we andere boeren inspireren en geven we erkenning vanuit Zuid-Holland aan boeren die goed bezig zijn. Ook geeft het platform informatie, in de vorm van een online bibliotheek, om in de bedrijfsvoering toe te passen. Andere voorbeelden zijn De Kortste Weg en Inspraakwater.’
Wat wil je anderen graag meegeven voor de toekomst?
‘Ik doe mijn werk vanuit het gevoel voor rentmeesterschap. Het is een idealistisch realisme: zorgen dat het beter en mooier wordt voor onszelf en volgende generaties. Dat kunnen we nooit alleen, maar moeten we samen doen. Met consumentenkracht is veel verschil te maken. Het zou mooi zijn als meer mensen meegaan in de grote opgave van deze tijd, zodat er echt een transitie plaatsvindt op het gebied van energie en klimaat. Ik hoop dat de biodiversiteit weer toeneemt en de samenleving gezond en veilig wordt voor ons allemaal.’
Met dank aan de Nationale Postcode Loterij 